Αρθροσκόπηση του Ισχίου

Ενώ η αρθροσκόπηση στο γόνατο και στον ώμο αποτελούν την βασική μέθοδο χειρουργικής θεραπείας, η αρθροσκόπηση του ισχίου δεν είχε γνωρίσει έως σήμερα μεγάλη ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια με την βελτίωση των χειρουργικών εργαλείων και τεχνικών και κυρίως λόγω της καλύτερης περιγραφής πρώιμων παθήσεων στο ισχίο ασθενών μικρής ηλικίας , η αρθροσκόπηση του ισχίου κερδίζει συνεχώς έδαφος.

Η αρθροσκόπηση του ισχίου χρησιμοποιείται πλέον συστηματικά για την διάγνωση και την θεραπεία διαφόρων παθήσεων εντός και γύρω από την άρθρωση του ισχίου σε ασθενείς μικρής ηλικίας και σε αθλητές. Μέχρι τώρα αυτές οι παθήσεις θα είχαν αντιμετωπιστεί συντηρητικά, διακόπτοντας κάθε καταπόνηση ή αθλητική δραστηριότητα μέχρι να έρθει η ώρα της ολικής αρθροπλαστικής του ισχίου.
H αρθροσκόπηση του ισχίου δεν μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματα του ισχίου. Είναι όμως δυνατό να θεραπεύσει μεγάλη ποικιλία παθήσεων οι οποίες μέχρι τώρα παρέμεναν χωρίς αντιμετώπιση.

Οι αθλούμενοι καταπονούν σημαντικά το ισχίο τους με αποτέλεσμα την πρώιμη εμφάνιση βλαβών στον αρθρικό χόνδρο ή στον επιχείλιο χόνδρο του ισχίου. Σημαντικό ποσοστό των βλαβών είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί συντηρητικά χωρίς σημαντικά προβλήματα στην λειτουργία του ισχίου, αλλά ορισμένοι ασθενείς δεν βελτιώνονται με αποτέλεσμα την ανάγκη για χειρουργική θεραπεία.

Η αρθροσκόπηση του ισχίου παρέχει τα πλεονέκτηματα κάθε αρθροσκοπικής επέμβασης, δηλαδή την δυνατότητα πραγματοποίησης σύνθετων επεμβάσεων μέσα από μικρές τομές του δέρματος μειώνοντας σημαντικά τη νοσηρότητα και την βλάβη σε υγιείς ιστούς που προκαλούν οι ανοικτές επεμβάσεις. Η αρθροσκόπηση είναι σχετικά απλή, ασφαλής και ακίνδυνη επέμβαση και είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί ως επέμβαση μίας ημέρας χωρίς νοσηλεία ή με παραμονή στο νοσοκομείο ένα βράδυ.

Οι παθήσεις του ισχίου προκαλούν διάφορα συμπτώματα μεταξύ των οποίων:

• Πόνο στο ριζομήριο, με πιθανή αντανάκλαση στην έσω επιφάνεια του γόνατος
• Εμπλοκή της άρθρωσης
• Αστάθεια
• Δημιουργία ακουστικών φαινομένων
• Άλγος ηρεμίας ή σε ορισμένες κινήσεις ή θέσεις
• Δυσκαμψία
• Αδυναμία βάδισης ή τρεξίματος

Κύριες ενδείξεις της αρθροσκόπησης του ισχίου είναι οι παρακάτω:

• Ρήξεις του επιχείλιου χόνδρου
• Ελεύθερα σώματα
• Σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης
• Τροχαντηρική θυλακίτιδα
• Κροτούν ισχίο
• Ρίκνωση του λαγονοψοίτη
• Ρήξη του μέσου γλουτιαίου μυός
• Βλάβες του αρθρικού χόνδρου
• Ρήξη του στρογγύλου συνδέσμου
• Οστεοαρθρίτιδα
• Ρευματικής προέλευσης αρθρίτιδες
• Φλεγμονή
• Αδιάγνωστος πόνος του ισχίου

Η επιτυχία της επέμβασης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εμπειρία και την δεινότητα του χειρουργού αλλά κυρίως από την ορθή επιλογή ασθενών και την πλήρη διερεύνηση της αιτιολογίας της πάθησης του ισχίου προεγχειρητικά.

Αναφέρεται ότι το 60% των ενδαρθρικών βλαβών του ισχίου που θα ήταν δυνατό να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά αρχικά διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται λανθασμένα.

Ανατομική Κατασκευή του Ισχίου

Η άρθρωση του ισχίου είναι μία σφαιροειδής ενάρθρωση που δημιουργείται από την στρογγυλή κεφαλή του μηριαίου οστού την οποία υποδέχεται η κοίλη αρθρική επιφάνεια της πυέλου που αποκαλείται κοτύλη. Οι επιφάνειες των οστών που αρθρώνονται καλύπτονται από έναν ελαστικό ιστό πάχους λίγων mm που αποκαλείται αρθρικός χόνδρος. Η απώλεια του αρθρικού χόνδρου μετά από τραυματισμό ή εκφύλιση της άρθρωσης οδηγεί σε οστεοαρθρίτιδα.

Τα οστά περιβάλλονται από τον αρθρικό θύλακο και συνδέσμους που τα συγκρατούν συνδεδεμένα ενώ οι μύες που γεφυρώνουν την άρθρωση και ευθύνονται για την κίνηση των οστών.  Μία ανατομική δομή που αποτελεί συχνή αιτία συμπτωμάτων είναι ο επιχείλιος χόνδρος, μία κυκλοτερής ινώδης ταινία που περιβάλλει την κοτύλη.

Τραυματισμός ή βλάβη σε οποιοδήποτε ανατομικό στοιχείο μπορεί να προκαλέσει σημαντικά συμπτώματα στον ασθενή και περιορισμό της λειτουργικότητας της άρθρωσης.

Οι διάφορες ανατομικές δομές από τις οποίες αποτελείται η άρθρωση του ισχίου.

Αρθροσκοπικά το ισχίο διακρίνεται στο κεντρικό, στο πλάγιο και στο περιφερικό διαμέρισμα. Το κεντρικό διαμέρισμα είναι η αρθρική επιφάνεια του ισχίου, το περιφερικό περιλαμβάνει την μη φορτιζόμενη επιφάνεια έμπροσθεν του αυχένα του μηριαίου οστού και το πλάγιο διαμέρισμα περιλαμβάνει το περιτροχαντήριο διάστημα.

Το ισχίο διακρίνεται στο κεντρικό και στο περιφερικό διαμέρισμα

Χειρουργική Τεχνική

Ο σκοπός της αρθροσκόπησης είναι η είσοδος εντός της άρθρωσης του ισχίου μίας κυλινδρικής κάμερας διαμέτρου 5 mm και διαφόρων εργαλείων ίδιας διαμέτρου δια μέσου αντίστοιχου μεγέθους τομών του δέρματος. Η άρθρωση γεμίζει με φυσιολογικό ορό ενώ με την κάμερα γίνεται έλεγχος των ανατομικών στοιχείων της άρθρωσης. Ανάλογα με το πρόβλημα πραγματοποιούνται διάφορες επεμβάσεις αποκατάστασης.

Η επέμβαση πραγματοποιείται με γενική ή ραχιαία αναισθησία με τον ασθενή σε ύπτια θέση στο κρεβάτι έλξης. Το ισχίο αρχικά διατείνεται για να αυξηθεί ο χώρος μεταξύ της κεφαλής του μηριαίου και της κοτύλης. Υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο γίνεται παρακέντηση του ισχίου και με την χρήση ειδικών εργαλείων πραγματοποιείται είσοδος του αρθροσκοπίου εντός της άρθρωσης. Υπό άμεση όραση τοποθετούνται από άλλες πύλες εισόδου, μία ή δύο, ειδικά εργαλεία γίνεται ψηλάφηση της άρθρωσης ή επιδιόρθωση ή αφαίρεση εάν είναι αναγκαίο διαφόρων στοιχείων που έχουν υποστεί ρήξη.

Μετά το πέρας της επέμβασης διάρκειας 1-1,5 ώρες γίνεται έγχυση τοπικού αναισθητικού εντός της άρθρωσης προκειμένου να αποφευχθεί ο μετεγχειρητικός πόνος και συρράπτονται οι πύλες εισόδου. Έχουν πραγματοποιηθεί επομένως 2 ή 3 τομές στο δέρμα μήκους 5 mm, οι οποίες συρράπτονται με ένα ράμμα που αφαιρείται μετά από 10 ημέρες.

Η επέμβαση πραγματοποιείται με τον ασθενή σε ύπτια θέση υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο.

Κατά την αρθροσκόπηση τοποθετείται εντός της άρθρωσης του ισχίου μία κάμερα και διάφορα εργαλεία με τα οποία πραγματοποιούνται διάφορες επεμβάσεις.

Αρθροσκοπική εικόνα του φυσιολογικού ισχίου

Ο φυσιολογικός επιχείλιος χόνδρος

Εκφύλιση του επιχείλιου χόνδρου

Ρήξη του επιχείλιου χόνδρου του Ισχίου

Συρραφή ρήξης του επιχείλιου χόνδρου του Ισχίου

Κίνδυνοι της Αρθροσκόπησης του Ισχίου

Κάθε χειρουργική επέμβαση έχει θεωρητικά κινδύνους τόσο σχετιζόμενους με την αναισθησία όσο και με την χειρουργική τεχνική. Η πιθανότητα επιπλοκών στην αρθροσκόπηση του ισχίου είναι ιδιαίτερα μικρή ενώ εάν εμφανιστεί επιπλοκή που δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί αυτή αντιμετωπίζεται άμεσα και επιτυχώς. Από τα σπάνια προβλήματα που εμφανίζονται συνηθέστερη είναι η φλεγμονή, η θρόμβωση των φλεβών, ο πόνος που επιμένει και ο τραυματισμός δερματικών νεύρων στην περιοχή του ισχίου.

Άμεση Μετεγχειρητική Αντιμετώπιση

Μετά την επέμβαση ο ασθενής μεταφέρεται στο δωμάτιο όπου παραμένει κλινήρης για λίγες ώρες ώσπου να ανανήψει πλήρως. Στη συνέχεια υπό την επίβλεψη φυσικοθεραπευτή κινητοποιείται περπατώντας με την βοήθεια βακτηριών, ενώ διδάσκονται ειδικές ασκήσεις τροχιάς κίνησης και ενδυνάμωσης των μυών του ισχίου.
Αρκετοί ασθενείς αναχωρούν το βράδυ για το σπίτι τους ενώ οι υπόλοιποι παραμένουν νοσηλευόμενοι για 1 βράδυ και αναχωρούν την επομένη το πρωί με οδηγίες και αγωγή.

Φυσικοθεραπεία

Το πρόγραμμα φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης εξαρτάται από το πρόβλημα για το οποίο πραγματοποιήθηκε η επέμβαση και από το είδος της θεραπευτικής παρέμβασης. Συνήθως συνιστάται μερική φόρτιση με βακτηρίες για 1-3 εβδομάδες και έναρξη φυσικοθεραπείας μετά από 3-5 ημέρες. Ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων σχεδιάζεται για κάθε ασθενή για εξάσκηση στο σπίτι.

Ύπνος

Δεν συνιστάται να κοιμάστε σε πλάγια θέση στο χειρουργηθέν ισχίο. Συνιστάται ο ύπνος σε ύπτια θέση ή ακόμα καλύτερα σε πρηνή θέση προκειμένου να διατείνονται οι καμπτήρες μύες του ισχίου.

Οδήγηση και Ταξίδι

Οδήγηση επιτρέπεται προοδευτικά μετά από 2-3 εβδομάδες. Είναι σκόπιμο να εξασκηθείτε νωρίτερα σε ανοικτό χώρο στάθμευσης για βεβαιωθείτε ότι ελέγχετε το αμάξι και ότι τα αντανακλαστικά της οδήγησης έχουν επανέλθει.
Είναι δυνατό να ταξιδέψετε άμεσα μετά την επέμβαση ακόμα και με αεροπλάνο αλλά είναι σκόπιμο σε αυτή την περίπτωση να λάβετε προληπτική αντιπηκτική αγωγή.

Συνεχής Παθητική Κινησιοθεραπεία
(CPM, Continuous Passive Motion)

Μετεγχειρητικά συνιστάται η χρήση συσκευής παθητικής κινησιοθεραπείας για την συνεχή εξάσκηση του ισχίου. Όλο το κάτω άκρο τοποθετείται στη συσκευή η οποία πραγματοποιεί συνεχή κάμψη και έκταση του κάτω άκρου στο ισχίο και στο γόνατο. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η δυσκαμψία ενώ ευεργετική είναι η επίδραση σε επεμβάσεις στον αρθρικό χόνδρο. Συνιστάται η χρήση της συσκευής για 4-6 ώρες την ημέρα ή 6-8 ώρες εάν υπήρχε βλάβη στον αρθρικό χόνδρο.

Επιστροφή στην Εργασία

Η επιστροφή στην εργασία εξαρτάται από την παρουσία μετεγχειρητικού πόνου, ο οποίος είναι συνήθως ήπιος και από το είδος της εργασίας. Σε καθιστική εργασία γραφείου είναι δυνατή η άμεση επάνοδος ενώ σε βαρειές χειρωνακτικές εργασίες προτιμάται η επιστροφή μετά την πλήρη αποθεραπεία που κυμαίνεται μεταξύ 1-3 μηνών. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με το πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και η συνεχής εξάσκηση στο σπίτι.

Για περαιτέρω πληροφορίες ανατρέξατε στα παρακάτω έντυπα:

• Αρθροσκόπηση του ισχίου. Διαγνωστική προσπέλαση, ενδείξεις και χειρουργική τεχνική.
• Αρθροσκόπηση του ισχίου-Αρχές
• Σύνδρομο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης
• Arthroscopic treatment of femoroacetabular impingement
• Hip Arthroscopy Principles and Application
• Hip arthroscopy using the Smith & Nephew Hip Access System

Πρωτόκολλα Μετεγχειρητικής Αποκατάστασης

• Αρθροσκόπηση του Ισχίου
• Πρωτόκολλο οστεοπλαστικής σε σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης
• Εκτομή ρήξης του επιχείλιου χόνδρου
• Συρραφή ρήξης του επιχείλιου χόνδρου
• Απελευθέρωση του τένοντα του λαγονοψοίτη